Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

is a religious custom

  • 1 religio

    rĕlĭgĭo (in poetry also rellĭgĭo, to lengthen the first syllable), ōnis, f. [Concerning the etymology of this word, various opinions were prevalent among the ancients. Cicero (N. D. 2, 28, 72) derives it from relĕgere, an etymology favored by the verse cited ap. Gell. 4, 9, 1, religentem esse oportet, religiosum nefas; whereas Servius (ad Verg. A. 8, 349), Lactantius (4, 28), Augustine (Retract. 1, 13), al., assume religare as the primitive, and for this derivation Lactantius cites the expression of Lucretius (1, 931; 4, 7): religionum nodis animos exsolvere. Modern etymologists mostly agree with this latter view, assuming as root lig, to bind, whence also lic-tor, lex, and ligare; hence, religio sometimes means the same as obligatio; v. Corss. Aussprache, 1, 444 sq.; cf. Munro ad Lucr. 1, 109.]
    I.
    Reverence for God ( the gods), the fear of God, connected with a careful pondering of divine things; piety, religion, both pure inward piety and that which is manifested in religious rites and ceremonies;

    hence the rites and ceremonies, as well as the entire system of religion and worship, the res divinae or sacrae, were frequently called religio or religiones (cf. our use of the word religion): qui omnia, quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, ut elegantes ex elegendo, tamquam a diligendo diligentes, ex intellegendo intellegentes: his enim in verbis omnibus inest vis legendi eadem, quae in religioso,

    Cic. N. D. 2, 28, 72:

    religione id est cultu deorum,

    id. ib. 2, 3, 8:

    religio est, quae superioris cujusdam naturae (quam divinam vocant) curam caerimoniamque affert,

    id. Inv. 2, 53, 161:

    (Pompilius) animos ardentes consuetudine et cupiditate bellandi religionum caeremoniis mitigavit, etc.,

    id. Rep. 2, 14, 26;

    with which cf.: illa diuturna pax Numae mater huic urbi juris et religionis fuit,

    id. ib. 5, 2, 3:

    de auguriis, responsis, religione denique omni,

    Quint. 12, 2, 21:

    unde enim pietas? aut a quibus religio?

    Cic. Rep. 1, 2, 2; cf. id. Leg. 2, 11, 26:

    aliquem a pietate, religione deducere,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    horum sententiae omnium non modo superstitionem tollunt, in quā inest timor inanis deorum, sed etiam religionem, quae deorum cultu pio continetur, etc.,

    id. N. D. 1, 42, 117:

    quis enim istas (Democriti) imagines... aut cultu aut religione dignas judicare?

    id. ib. 1, 43, 121; cf.:

    cum animus cultum deorum et puram religionem susceperit,

    id. Leg. 1, 23, 60:

    sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,

    id. Balb. 24, 55; cf. id. Leg. 2, 22, 55:

    in quibus erant omnia, quae sceleri propiora sunt quam religioni,

    id. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    nec vero superstitione tollenda religio tollitur,

    id. Div. 2, 72, 148; cf. id. Part. 23, 31:

    medemini religioni sociorum, judices, conservate vestram. Neque enim haec externa vobis est religio (sc. Cereris) neque aliena, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 114:

    istorum religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69; id. Verr. 2, 4, 6, § 12; cf. id. ib. 2, 4, 8, §

    18: religio deorum immortalium,

    id. Lael. 25, 96; cf.:

    per deos immortales! eos ipsos, de quorum religione jam diu dicimus,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    religio divum,

    Lucr. 6, 1276:

    mira quaedam totā Siciliā privatim ac publice religio est Cereris Hennensis... quantam esse religionem convenit eorum, apud quos eam (Cererem) natam esse constat?... tanta erit enim auctoritas illius religionis, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107; cf. id. ib. 2, 4, 45, §

    99: qui (Mercurius) apud eos summā religione coleretur,

    id. ib. 2, 4, 39, § 84; cf. id. ib. 2, 4, 39, § 85;

    2, 4, 44, § 96: (simulacrum Dianae) translatum Carthaginem locum tantum hominesque mutarat: religionem quidem pristinam conservabat,

    id. ib. 2, 4, 33, § 72; cf.

    , of the same,

    id. ib. 2, 4, 35, §

    78: fanum Junonis tantā religione semper fuit, ut... semper inviolatum sanctumque fuit,

    enjoyed such honor, was held in such reverence, id. ib. 2, 4, 46, § 103;

    2, 4, 58, § 129: hac (panacea) evulsā scrobem repleri vario genere frugum religio est,

    is a religious custom, Plin. 25, 4, 11, § 30; cf.:

    et obrui tales religio est,

    id. 30, 5, 14, § 42:

    hi (barbari) ignari totius negotii ac religionis,

    of religious belief, of religion, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77; cf.:

    venit mihi fani, loci, religionis illius in mentem,

    id. ib. 2, 4, 50, §

    110: de religione queri,

    id. ib. 2, 4, 51, § 113.—In late and eccl. Lat., a religious ordinance, ceremony, rite:

    quae est ista religio?

    Vulg. Exod. 12, 26:

    ista est religio victimae,

    id. Num. 19, 2.—In plur.:

    expertes religionum omnium,

    Cic. N. D. 1, 42, 119:

    qui in bello religionum et consuetudinis jura continent,

    id. Verr. 2, 4, 55, § 122; cf.:

    a quibus (rebus) etiam oculos cohibere te religionum jura cogebant,

    id. ib. 2, 4, 45, §

    101: religiones expiare,

    id. Mil. 27, 73:

    ceterae (nationes) pro religionibus suis bella suscipiunt, istae contra omnium religiones,

    id. Font. 9, 30: Druides religiones interpretantur, religious matters, religion, Caes. B. G. 6, 13:

    scientia morum ac religionum ejus rei publicae,

    Quint. 12, 3, 1:

    civitas religionibus dedita,

    Plin. Pan. 74, 5:

    liberum a religionibus matutinum,

    Col. 6, 2, 3.
    II.
    Transf.
    A.
    Subject., conscientiousness, scrupulousness arising from religion, religious scruples, scruples of conscience, religious awe, etc. (cf. sanctimonia):

    refrenatus religione,

    Lucr. 5, 1114:

    oppressa gravi sub religione vita,

    id. 1, 64:

    sese cum summā religione, tum summo metu legum et judiciorum teneri,

    Cic. Verr. 2, 4, 34, § 75; cf.:

    ut eam non metus, non religio contineret,

    id. ib. 2, 4, 45, §

    101: memini perturbari exercitum nostrum religione et metu, quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    id. Rep. 1, 15, 23:

    tantā religione obstricta tota provincia est, tanta superstitio ex istius facto mentes omnium Siculorum occupavit, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 113; cf.:

    obstrinxisti religione populum Romanum,

    id. Phil. 2, 33, 83:

    recitatis litteris oblata religio Cornuto est, etc.,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    ad oblatam aliquam religionem,

    id. Agr. 1, 2, 5:

    non recordabantur, quam parvulae saepe causae vel falsae suspicionis vel terroris repentini vel objectae religionis magna detrimenta intulissent,

    Caes. B. C. 3, 72:

    obicere religionem,

    Plaut. Merc. 5, 2, 40; cf.:

    inicere religionem alicui,

    Cic. Caecin. 33, 97:

    vide ne quid Catulus attulerit religionis,

    id. de Or. 2, 90, 367:

    Gracchus cum rem illam in religionem populo venisse sentiret, ad senatum retulit,

    id. N. D. 2, 4, 10:

    nec eam rem habuit religioni,

    id. Div. 1, 35, 77:

    ut quae religio C. Mario non fuerat, quo minus C. Glauciam praetorem occideret, eā nos religione in privato P. Lentulo puniendo liberaremur,

    id. Cat. 3, 6, 15:

    tunc quoque, ne confestim bellum indiceretur, religio obstitit,

    Liv. 4, 30:

    cum ibi quoque religio obstaret, ne, etc... augures consulti eam religionem eximere,

    id. 4, 31:

    cum plenā religione civitas esset,

    id. 7, 28; 21, 62:

    nihil esse mihi, religio'st dicere,

    Ter. Heaut. 2, 1, 16; cf.:

    ut velut numine aliquo defensa castra oppugnare iterum, religio fuerit,

    Liv. 2, 62; 6, 27:

    rivos deducere nulla Religio vetuit (with fas et jura sinunt),

    Verg. G. 1, 270:

    nulla mihi Religio est,

    Hor. S. 1, 9, 71:

    nullā religione, ut scelus tegat, posse constrin gi,

    Curt. 6, 7, 7:

    quosdam religio ceperit ulterius quicquam eo die conandi,

    Liv. 28, 15; cf.:

    movendi inde thesauros incussa erat religio,

    id. 29, 18:

    religio fuit, denegare nolui,

    Plaut. Curc. 2, 3, 71.—In plur.: non demunt animis curas ac religiones Persarum montes, Varr. ap. Non. 379, 11:

    artis Religionum animum nodis exsolvere,

    Lucr. 1, 932; 4, 7:

    religionibus atque minis obsistere vatum,

    id. 1, 109:

    plerique novas sibi ex loco religiones fingunt,

    Caes. B. G. 6, 37:

    natio est omnis Gallorum admodum dedita religionibus,

    id. ib. 6, 16:

    religionibus impediri,

    id. ib. 5, 6; Auct. B. Alex. 74; Phaedr. 4, 10, 4:

    plenis religionum animis, prodigia insuper nunciata,

    Liv. 41, 16:

    nullus locus non religionum deorumque est plenus,

    id. 5, 52, 2:

    pontifices flaminesque neglegentiores publicarum religionum esse,

    id. 5, 52, 5.—
    b.
    Meton. ( effect. pro causā), a religious offence, giving rise to scruples of conscience:

    ut si profectus non esset, nullā tamen mendacii religione obstrictus videretur,

    Caes. B. C. 1, 11:

    liberaret religione templum,

    Liv. 45, 5:

    se domumque religione exsolvere,

    id. 5, 23.—In plur.:

    inexpiabiles religiones in rem publicam inducere,

    Cic. Phil. 1, 6, 13.—
    c.
    In partic.: religio jurisjurandi, or absol., scrupulousness in the fulfilment of an oath, the obligation of an oath, plighted faith:

    religione jurisjurandi ac metu deorum in testimoniis dicendis commoveri,

    Cic. Font. 9, 20; so,

    jurisjurandi,

    Caes. B. C. 1, 76 fin.; 3, 28; cf.:

    nec Achaeos religione obstringerent,

    Liv. 39, 37; Just. 1, 9, 18; 18, 6, 11. — Absol., Caes. B. C. 2, 32:

    nocturna proelia esse vitanda, quod perterritus miles in civili dissensione timori magis quam religioni consulere consuerit,

    id. ib. 1, 67:

    religionem servare,

    Nep. Ages. 2, 5.—
    2.
    In gen., a strict scrupulousness, anxiety, punctiliousness, conscientiousness, exactness, etc.: Atheniensium semper fuit prudens sincerumque judicium, nihil ut possent nisi incorruptum audire et elegans. Eorum religioni cum serviret orator, nullum verbum insolens, [p. 1557] nullum odiosum ponere audebat, Cic. Or. 8, 25; cf. id. ib. 11, 36; id. Brut. 82, 283:

    fide et religione vitae defendi,

    id. Deiot. 6, 16; cf.:

    propter fidem et religionem judicis,

    id. Rosc. Com. 15, 45; and:

    testimoniorum religionem et fidem,

    id. Fl. 4, 9:

    homo sine ullā religione ac fide,

    Nep. Chabr. 8, 2:

    sin est in me ratio rei publicae, religio privati officii, etc.,

    Cic. Sull. 3, 10; so,

    officii,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

    religio in consilio dando,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    alicujus facta ad antiquae religionis rationem exquirere,

    id. Verr. 2, 4, 5, § 10; so,

    antiqua,

    id. Caecin. 10, 28:

    nefas est religionem decipi judicantis,

    Amm. 30, 4, 10.—In plur.:

    judicum religiones,

    Cic. de Or. 1, 8, 31.—
    B.
    Object.
    1.
    Abstr., the holiness, sacredness, sanctity inhering in any religious object (a deity, temple, utensils, etc.; cf.

    sanctitas): quae (fortissimorum civium mentes) mihi videntur ex hominum vitā ad deorum religionem et sanctimoniam demigrasse,

    Cic. Rab. Perd. 10, 30:

    propter singularem ejus fani religionem,

    id. Verr. 2, 4, 44, § 96:

    in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque religio,

    Liv. 2, 40, 3; so,

    fani,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 110; id. Inv. 2, 1, 1:

    sacrarii,

    id. Verr. 2, 4, 3, § 5:

    templorum,

    Tac. H. 1, 40:

    signi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:

    jam tum religio pavidos terrebat agrestes Dira loci,

    Verg. A. 8, 349.—
    2.
    Concr., an object of religious veneration, a sacred place or thing:

    uno tempore Agrigentini beneficium Africani (sc. signum Apollinis), religionem domesticam, ornamentum urbis, etc.... requirebant,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 93; cf.:

    religionem restituere,

    id. ib. 2, 4, 36, §

    80: sacrorum omnium et religionum hostis praedoque,

    id. ib.; cf.:

    praedo religionum,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: quem tibi deum tantis eorum religionibus violatis auxilio futurum putas?

    id. ib. 2, 4, 35, § 78; cf.:

    est sceleris, quod religiones maximas violavit,

    id. ib. 2, 4, 41, § 88.— Poet.:

    quae religio aut quae machina belli, of the Trojan horse,

    Verg. A. 2, 151.—
    (β).
    A system of religious belief, a religion (late Lat.):

    Christiana,

    Christianity, Eutr. 10, 16 fin.; Leo M. Serm. 66, 2 init.:

    Christianam religionem absolutam et simplicem anili superstitione confundens,

    Amm. 21, 16, 18; Lact. 5, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > religio

  • 2 relligio

    rĕlĭgĭo (in poetry also rellĭgĭo, to lengthen the first syllable), ōnis, f. [Concerning the etymology of this word, various opinions were prevalent among the ancients. Cicero (N. D. 2, 28, 72) derives it from relĕgere, an etymology favored by the verse cited ap. Gell. 4, 9, 1, religentem esse oportet, religiosum nefas; whereas Servius (ad Verg. A. 8, 349), Lactantius (4, 28), Augustine (Retract. 1, 13), al., assume religare as the primitive, and for this derivation Lactantius cites the expression of Lucretius (1, 931; 4, 7): religionum nodis animos exsolvere. Modern etymologists mostly agree with this latter view, assuming as root lig, to bind, whence also lic-tor, lex, and ligare; hence, religio sometimes means the same as obligatio; v. Corss. Aussprache, 1, 444 sq.; cf. Munro ad Lucr. 1, 109.]
    I.
    Reverence for God ( the gods), the fear of God, connected with a careful pondering of divine things; piety, religion, both pure inward piety and that which is manifested in religious rites and ceremonies;

    hence the rites and ceremonies, as well as the entire system of religion and worship, the res divinae or sacrae, were frequently called religio or religiones (cf. our use of the word religion): qui omnia, quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retractarent et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi ex relegendo, ut elegantes ex elegendo, tamquam a diligendo diligentes, ex intellegendo intellegentes: his enim in verbis omnibus inest vis legendi eadem, quae in religioso,

    Cic. N. D. 2, 28, 72:

    religione id est cultu deorum,

    id. ib. 2, 3, 8:

    religio est, quae superioris cujusdam naturae (quam divinam vocant) curam caerimoniamque affert,

    id. Inv. 2, 53, 161:

    (Pompilius) animos ardentes consuetudine et cupiditate bellandi religionum caeremoniis mitigavit, etc.,

    id. Rep. 2, 14, 26;

    with which cf.: illa diuturna pax Numae mater huic urbi juris et religionis fuit,

    id. ib. 5, 2, 3:

    de auguriis, responsis, religione denique omni,

    Quint. 12, 2, 21:

    unde enim pietas? aut a quibus religio?

    Cic. Rep. 1, 2, 2; cf. id. Leg. 2, 11, 26:

    aliquem a pietate, religione deducere,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    horum sententiae omnium non modo superstitionem tollunt, in quā inest timor inanis deorum, sed etiam religionem, quae deorum cultu pio continetur, etc.,

    id. N. D. 1, 42, 117:

    quis enim istas (Democriti) imagines... aut cultu aut religione dignas judicare?

    id. ib. 1, 43, 121; cf.:

    cum animus cultum deorum et puram religionem susceperit,

    id. Leg. 1, 23, 60:

    sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,

    id. Balb. 24, 55; cf. id. Leg. 2, 22, 55:

    in quibus erant omnia, quae sceleri propiora sunt quam religioni,

    id. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    nec vero superstitione tollenda religio tollitur,

    id. Div. 2, 72, 148; cf. id. Part. 23, 31:

    medemini religioni sociorum, judices, conservate vestram. Neque enim haec externa vobis est religio (sc. Cereris) neque aliena, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 114:

    istorum religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69; id. Verr. 2, 4, 6, § 12; cf. id. ib. 2, 4, 8, §

    18: religio deorum immortalium,

    id. Lael. 25, 96; cf.:

    per deos immortales! eos ipsos, de quorum religione jam diu dicimus,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    religio divum,

    Lucr. 6, 1276:

    mira quaedam totā Siciliā privatim ac publice religio est Cereris Hennensis... quantam esse religionem convenit eorum, apud quos eam (Cererem) natam esse constat?... tanta erit enim auctoritas illius religionis, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107; cf. id. ib. 2, 4, 45, §

    99: qui (Mercurius) apud eos summā religione coleretur,

    id. ib. 2, 4, 39, § 84; cf. id. ib. 2, 4, 39, § 85;

    2, 4, 44, § 96: (simulacrum Dianae) translatum Carthaginem locum tantum hominesque mutarat: religionem quidem pristinam conservabat,

    id. ib. 2, 4, 33, § 72; cf.

    , of the same,

    id. ib. 2, 4, 35, §

    78: fanum Junonis tantā religione semper fuit, ut... semper inviolatum sanctumque fuit,

    enjoyed such honor, was held in such reverence, id. ib. 2, 4, 46, § 103;

    2, 4, 58, § 129: hac (panacea) evulsā scrobem repleri vario genere frugum religio est,

    is a religious custom, Plin. 25, 4, 11, § 30; cf.:

    et obrui tales religio est,

    id. 30, 5, 14, § 42:

    hi (barbari) ignari totius negotii ac religionis,

    of religious belief, of religion, Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77; cf.:

    venit mihi fani, loci, religionis illius in mentem,

    id. ib. 2, 4, 50, §

    110: de religione queri,

    id. ib. 2, 4, 51, § 113.—In late and eccl. Lat., a religious ordinance, ceremony, rite:

    quae est ista religio?

    Vulg. Exod. 12, 26:

    ista est religio victimae,

    id. Num. 19, 2.—In plur.:

    expertes religionum omnium,

    Cic. N. D. 1, 42, 119:

    qui in bello religionum et consuetudinis jura continent,

    id. Verr. 2, 4, 55, § 122; cf.:

    a quibus (rebus) etiam oculos cohibere te religionum jura cogebant,

    id. ib. 2, 4, 45, §

    101: religiones expiare,

    id. Mil. 27, 73:

    ceterae (nationes) pro religionibus suis bella suscipiunt, istae contra omnium religiones,

    id. Font. 9, 30: Druides religiones interpretantur, religious matters, religion, Caes. B. G. 6, 13:

    scientia morum ac religionum ejus rei publicae,

    Quint. 12, 3, 1:

    civitas religionibus dedita,

    Plin. Pan. 74, 5:

    liberum a religionibus matutinum,

    Col. 6, 2, 3.
    II.
    Transf.
    A.
    Subject., conscientiousness, scrupulousness arising from religion, religious scruples, scruples of conscience, religious awe, etc. (cf. sanctimonia):

    refrenatus religione,

    Lucr. 5, 1114:

    oppressa gravi sub religione vita,

    id. 1, 64:

    sese cum summā religione, tum summo metu legum et judiciorum teneri,

    Cic. Verr. 2, 4, 34, § 75; cf.:

    ut eam non metus, non religio contineret,

    id. ib. 2, 4, 45, §

    101: memini perturbari exercitum nostrum religione et metu, quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    id. Rep. 1, 15, 23:

    tantā religione obstricta tota provincia est, tanta superstitio ex istius facto mentes omnium Siculorum occupavit, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 4, 51, § 113; cf.:

    obstrinxisti religione populum Romanum,

    id. Phil. 2, 33, 83:

    recitatis litteris oblata religio Cornuto est, etc.,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    ad oblatam aliquam religionem,

    id. Agr. 1, 2, 5:

    non recordabantur, quam parvulae saepe causae vel falsae suspicionis vel terroris repentini vel objectae religionis magna detrimenta intulissent,

    Caes. B. C. 3, 72:

    obicere religionem,

    Plaut. Merc. 5, 2, 40; cf.:

    inicere religionem alicui,

    Cic. Caecin. 33, 97:

    vide ne quid Catulus attulerit religionis,

    id. de Or. 2, 90, 367:

    Gracchus cum rem illam in religionem populo venisse sentiret, ad senatum retulit,

    id. N. D. 2, 4, 10:

    nec eam rem habuit religioni,

    id. Div. 1, 35, 77:

    ut quae religio C. Mario non fuerat, quo minus C. Glauciam praetorem occideret, eā nos religione in privato P. Lentulo puniendo liberaremur,

    id. Cat. 3, 6, 15:

    tunc quoque, ne confestim bellum indiceretur, religio obstitit,

    Liv. 4, 30:

    cum ibi quoque religio obstaret, ne, etc... augures consulti eam religionem eximere,

    id. 4, 31:

    cum plenā religione civitas esset,

    id. 7, 28; 21, 62:

    nihil esse mihi, religio'st dicere,

    Ter. Heaut. 2, 1, 16; cf.:

    ut velut numine aliquo defensa castra oppugnare iterum, religio fuerit,

    Liv. 2, 62; 6, 27:

    rivos deducere nulla Religio vetuit (with fas et jura sinunt),

    Verg. G. 1, 270:

    nulla mihi Religio est,

    Hor. S. 1, 9, 71:

    nullā religione, ut scelus tegat, posse constrin gi,

    Curt. 6, 7, 7:

    quosdam religio ceperit ulterius quicquam eo die conandi,

    Liv. 28, 15; cf.:

    movendi inde thesauros incussa erat religio,

    id. 29, 18:

    religio fuit, denegare nolui,

    Plaut. Curc. 2, 3, 71.—In plur.: non demunt animis curas ac religiones Persarum montes, Varr. ap. Non. 379, 11:

    artis Religionum animum nodis exsolvere,

    Lucr. 1, 932; 4, 7:

    religionibus atque minis obsistere vatum,

    id. 1, 109:

    plerique novas sibi ex loco religiones fingunt,

    Caes. B. G. 6, 37:

    natio est omnis Gallorum admodum dedita religionibus,

    id. ib. 6, 16:

    religionibus impediri,

    id. ib. 5, 6; Auct. B. Alex. 74; Phaedr. 4, 10, 4:

    plenis religionum animis, prodigia insuper nunciata,

    Liv. 41, 16:

    nullus locus non religionum deorumque est plenus,

    id. 5, 52, 2:

    pontifices flaminesque neglegentiores publicarum religionum esse,

    id. 5, 52, 5.—
    b.
    Meton. ( effect. pro causā), a religious offence, giving rise to scruples of conscience:

    ut si profectus non esset, nullā tamen mendacii religione obstrictus videretur,

    Caes. B. C. 1, 11:

    liberaret religione templum,

    Liv. 45, 5:

    se domumque religione exsolvere,

    id. 5, 23.—In plur.:

    inexpiabiles religiones in rem publicam inducere,

    Cic. Phil. 1, 6, 13.—
    c.
    In partic.: religio jurisjurandi, or absol., scrupulousness in the fulfilment of an oath, the obligation of an oath, plighted faith:

    religione jurisjurandi ac metu deorum in testimoniis dicendis commoveri,

    Cic. Font. 9, 20; so,

    jurisjurandi,

    Caes. B. C. 1, 76 fin.; 3, 28; cf.:

    nec Achaeos religione obstringerent,

    Liv. 39, 37; Just. 1, 9, 18; 18, 6, 11. — Absol., Caes. B. C. 2, 32:

    nocturna proelia esse vitanda, quod perterritus miles in civili dissensione timori magis quam religioni consulere consuerit,

    id. ib. 1, 67:

    religionem servare,

    Nep. Ages. 2, 5.—
    2.
    In gen., a strict scrupulousness, anxiety, punctiliousness, conscientiousness, exactness, etc.: Atheniensium semper fuit prudens sincerumque judicium, nihil ut possent nisi incorruptum audire et elegans. Eorum religioni cum serviret orator, nullum verbum insolens, [p. 1557] nullum odiosum ponere audebat, Cic. Or. 8, 25; cf. id. ib. 11, 36; id. Brut. 82, 283:

    fide et religione vitae defendi,

    id. Deiot. 6, 16; cf.:

    propter fidem et religionem judicis,

    id. Rosc. Com. 15, 45; and:

    testimoniorum religionem et fidem,

    id. Fl. 4, 9:

    homo sine ullā religione ac fide,

    Nep. Chabr. 8, 2:

    sin est in me ratio rei publicae, religio privati officii, etc.,

    Cic. Sull. 3, 10; so,

    officii,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 2:

    religio in consilio dando,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    alicujus facta ad antiquae religionis rationem exquirere,

    id. Verr. 2, 4, 5, § 10; so,

    antiqua,

    id. Caecin. 10, 28:

    nefas est religionem decipi judicantis,

    Amm. 30, 4, 10.—In plur.:

    judicum religiones,

    Cic. de Or. 1, 8, 31.—
    B.
    Object.
    1.
    Abstr., the holiness, sacredness, sanctity inhering in any religious object (a deity, temple, utensils, etc.; cf.

    sanctitas): quae (fortissimorum civium mentes) mihi videntur ex hominum vitā ad deorum religionem et sanctimoniam demigrasse,

    Cic. Rab. Perd. 10, 30:

    propter singularem ejus fani religionem,

    id. Verr. 2, 4, 44, § 96:

    in sacerdotibus tanta offusa oculis animoque religio,

    Liv. 2, 40, 3; so,

    fani,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 110; id. Inv. 2, 1, 1:

    sacrarii,

    id. Verr. 2, 4, 3, § 5:

    templorum,

    Tac. H. 1, 40:

    signi,

    Cic. Verr. 2, 4, 57, § 127:

    jam tum religio pavidos terrebat agrestes Dira loci,

    Verg. A. 8, 349.—
    2.
    Concr., an object of religious veneration, a sacred place or thing:

    uno tempore Agrigentini beneficium Africani (sc. signum Apollinis), religionem domesticam, ornamentum urbis, etc.... requirebant,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 93; cf.:

    religionem restituere,

    id. ib. 2, 4, 36, §

    80: sacrorum omnium et religionum hostis praedoque,

    id. ib.; cf.:

    praedo religionum,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: quem tibi deum tantis eorum religionibus violatis auxilio futurum putas?

    id. ib. 2, 4, 35, § 78; cf.:

    est sceleris, quod religiones maximas violavit,

    id. ib. 2, 4, 41, § 88.— Poet.:

    quae religio aut quae machina belli, of the Trojan horse,

    Verg. A. 2, 151.—
    (β).
    A system of religious belief, a religion (late Lat.):

    Christiana,

    Christianity, Eutr. 10, 16 fin.; Leo M. Serm. 66, 2 init.:

    Christianam religionem absolutam et simplicem anili superstitione confundens,

    Amm. 21, 16, 18; Lact. 5, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > relligio

  • 3 solemn

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > solemn

  • 4 sollemne

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollemne

  • 5 sollemnis

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollemnis

  • 6 sollempnis

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollempnis

  • 7 sollenn

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollenn

  • 8 sollennis

    sollemnis (less correctly sōlemnis, sollennis, sōlennis, sollempnis), e, adj. [sollus, i. e. totus-annus], prop. that takes place every year; in relig. lang. of solemnities, yearly, annual; hence, in gen.,
    I.
    Lit., stated, established, appointed:

    sollemne, quod omnibus annis praestari debet,

    Fest. p. 298 Müll. (cf. anniversarius):

    sollemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus annisque fleri solent,

    id. p. 344 ib.: sacra stata, sollemnia, Cato ap. Fest. s. v. stata, p. 344 ib.; so,

    ad sollemne et statum sacrificium curru vehi,

    Cic. Tusc. 1, 47, 113 (v. sisto, P. a.):

    sacra,

    id. Leg. 2, 8, 19:

    sacrificia,

    id. N. D. 1, 6, 14; id. Leg. 2, 14, 35; Liv. 1, 31:

    dies festi atque sollemnes,

    Cic. Pis. 22, 51:

    ab Aequis statum jam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur,

    Liv. 3, 15:

    Idus Maiae sollemnes ineundis magistratibus erant,

    id. 3, 36:

    sollemnis dapes Libare,

    Verg. A. 3, 301:

    caerimoniae,

    Val. Max. 1, 1, 1.—
    II.
    Transf., according as the idea of the religious or that of the established, stated nature of the thing qualified predominates.
    A.
    With the idea of its religious character predominating, religious, festive, solemn:

    suscipiendaque curarit sollemnia sacra,

    Lucr. 5, 1162:

    sollemni more sacrorum,

    id. 1, 96:

    religiones,

    Cic. Mil. 27, 73:

    iter ad flaminem,

    id. ib. 10, 27:

    epulae,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ludi,

    id. Leg. 3, 3, 7; cf.:

    coetus ludorum,

    id. Verr. 2, 5, 72, § 186:

    precatio comitiorum,

    id. Mur. 1, 1:

    omnia sollemnibus verbis dicere,

    id. Dom. 47, 122:

    sicuti in sollemnibus sacris fleri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    sollemnia vota Reddere,

    Verg. E. 5, 74:

    ferre sollemnia dona,

    id. A. 9, 626:

    sollemnis ducere pompas,

    id. G. 3, 22:

    sollemnis mactare ad aras,

    id. A. 2, 202:

    dies jure sollemnis mihi, sanctiorque natali,

    Hor. C. 4, 11, 17:

    fax,

    Ov. M. 7, 49:

    sollemni voce movere preces,

    id. F. 6, 622:

    ignis,

    id. Tr. 3, 13, 16:

    festum sollemne parare,

    id. F. 2, 247:

    sollemnes ludos celebrare,

    id. ib. 5, 597:

    habitus,

    Liv. 37, 9:

    carmen,

    id. 33, 31:

    epulae,

    Tac. A. 1, 50:

    sacramentum,

    id. H. 1, 55:

    nullum esse officium tam sanctum atque sollemne, quod, etc.,

    Cic. Quint. 6, 26.— Comp.:

    dies baptismo sollemnior,

    Tert. Bapt. 19.— Sup.:

    die tibi sollemnissimo natali meo,

    Front. Ep. ad Anton. 1, 2:

    preces,

    App. M. 11, p. 264.—
    b.
    As subst.: sollemne, is, n., a religious or solemn rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, a festival, solemnity, etc. (so perh. not in Cic.); sing.:

    inter publicum sollemne sponsalibus rite factis,

    Liv. 38, 57:

    sollemne clavi figendi,

    id. 7, 3 fin.:

    soli Fidei sollemne instituit,

    id. 1, 21; cf. id. 9, 34:

    sollemne allatum ex Arcadiā,

    festal games, id. 1, 5; cf. id. 1, 9:

    Claudio funeris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur,

    Tac. A. 12, 69; cf. plur. infra:

    per sollemne nuptiarum,

    Suet. Ner. 28; cf. infra.— Plur.:

    sollemnia (Isidis),

    Prop. 2, 33 (3, 31), 1:

    ejus sacri,

    Liv. 9, 29; cf. id. 2, 27:

    Quinquatruum,

    Suet. Ner. 34:

    triumphi,

    id. ib. 2:

    nuptiarum,

    Tac. A. 11, 26 fin.:

    funerum,

    id. ib. 3, 6:

    tumulo sollemnia mittent,

    Verg. A. 6, 380:

    referunt,

    id. ib. 5, 605; cf. Stat. Th. 8, 208; Juv. 10, 259.—
    B.
    With the idea of stated, regular character predominant, wonted, common, usual, customary, ordinary (syn.: consuetus, solitus;

    freq. only after the Aug. period): prope sollemnis militum lascivia,

    Liv. 4, 53, 13:

    socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer,

    Verg. A. 12, 193:

    arma,

    Stat. Th. 8, 174:

    cursus bigarum,

    Suet. Dom. 4:

    Romanis sollemne viris opus (venatio),

    Hor. Ep. 1, 18, 49:

    mihi sollemnis debetur gloria,

    Phaedr. 3, prol. 61:

    sufficit sollemnem numerum (testium) exaudire,

    Dig. 28, 1, 21:

    viā sollemni egressi,

    the public way, Amm. 20, 4, 9:

    Romae dulce diu fuit et sollemne, reclusa Mane domo vigilare,

    Hor. Ep. 2, 1, 103:

    spectari sollemne olim erat,

    Suet. Aug. 44; Gell. 15, 2, 3:

    annua complere sollemnia,

    tribute, Amm. 22, 7, 10.—As subst.: sollemne, is, n., usage, custom, practice, etc.:

    nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.,

    usual custom, practice, Cic. Att. 7, 6, 1:

    novae nuptae intrantes etiamnum sollemne habent postes adipe attingere,

    Plin. 28, 9, 37, § 135.— Plur.:

    mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, etc.,

    Liv. 2, 14:

    proin repeterent sollemnia,

    their customary avocations, Tac. A. 3, 6 fin.:

    testamentum non jure factum dicitur, ubi sollemnia juris defuerunt,

    usages, customary formalities, Dig. 28, 3, 1:

    testamenti,

    ib. 28, 1, 20.—Adverb.:

    mutat quadrata rotundis: Insanire putas sollemnia me neque rides,

    in the common way, Hor. Ep. 1, 1, 101. —Hence, adv.: sollemnĭter ( sollenn-, sōlemn-; very rare; not in Cic.).
    1.
    (Acc. to II. A. supra.) In a religious or solemn manner, solemnly, = rite:

    omnibus (sacris) sollemniter peractis,

    Liv. 5, 46: intermissum convivium sollemniter instituit, with pomp or splendor, Just. 12, 13, 6:

    lusus, quem sollemniter celebramus,

    App. M. 3, p. 134, 13.—
    2.
    (Acc. to II. B. supra.) According to custom, in the usual or customary manner, regularly, formally:

    (greges elephantorum) se purificantes sollemniter aquā circumspergi,

    Plin. 8, 1, 1, § 2:

    praebere hordeum pullis,

    Pall. 1, 28 fin.:

    jurare,

    Dig. 12, 2, 3:

    cavere,

    ib. 26, 7, 27:

    acta omnia,

    ib. 45, 1, 30:

    nullo sollemniter inquirente,

    Amm. 14, 7, 21:

    transmisso sollemniter Tigride,

    id. 20, 6, 1.— Comp. and sup. of adj. (late Lat.); v. supra, II. A. No comp. and sup. of adv.

    Lewis & Short latin dictionary > sollennis

  • 9 ritus

    rītus, ūs ( gen. rituis, Varr. ap. Non. 494, 30; abl. rite nefasto, Stat. Th. 11, 285; v. rite), m. [etym. unknown], orig. belonging to relig. lang.
    I.
    Lit., the form and manner of religious observances; a religious usage or ceremony, a rite (cf. caerimonia):

    Graeco ritu sacra non Romano facere,

    Varr. L. L. 7, § 88 Müll.:

    sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit,

    Liv. 1, 7:

    quo haec privatim et publice modo rituque flant, discunto ignari a publicis sacerdotibus,

    Cic. Leg. 2, 8, 20; cf.:

    morem ritusque sacrorum Adiciam,

    Verg. A. 12, 836:

    de more rituque priscae religionis,

    Suet. Tit. 5:

    ex patriis ritibus optuma colunto,

    Cic. Leg. 2, 9, 21; 2, 16, 40:

    tempestates, quae populi Romani ritibus consecratae sunt,

    id. N. D. 3, 20, 51:

    regina dei (sc. Bacchi) Ritibus instruitur,

    Ov. M. 6, 591:

    sacrificos docuit ritus,

    id. ib. 15, 483:

    profanos ritus exuere,

    Tac. A. 2, 85 fin.:

    lustrari magico ritu,

    Ov. M. 10, 398.—
    II.
    Transf., in gen., a custom, usage, manner, mode, way:

    ritus, mos vel consuetudo,

    Fest. p. 273 Müll.; cf. id. p. 289 ib.
    a.
    Usually in abl. sing. and with a foll. gen., after the usage, wont, manner, or fashion of any thing.
    (α).
    With gen.:

    more ferarum Quadrupedumque ritu,

    Lucr. 4, 1265:

    qui pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt,

    Cic. Lael. 9, 32:

    pecudum, ferarumque,

    Liv. 3, 47; 5, 44; Quint. 8, 3, 81; Ov. M. 6, 717; 15, 222:

    latronum vivere,

    Cic. Phil. 2, 25, 62:

    juvenum,

    Hor. A. P. 62:

    Lucili,

    id. S. 2, 1, 29:

    Herculis (petiisse laurum),

    id. C. 3, 14, 1; cf.

    Dianae (cincta, etc.),

    Ov. M. 1, 695; 9, 89; 10, 536:

    fluminis,

    Hor. C. 3, 29, 34:

    tempestatis,

    id. S. 2, 3, 268:

    non hominis sed accipitris,

    Just. 27, 2, 8:

    volucri ritu flammarum,

    Lucr. 1, 1102.—
    (β).
    With adj.:

    haec mulier cantherino ritu astans somniat,

    Plaut. Men. 2, 3, 46:

    ritu barbarico esse,

    id. Cas. 3, 6, 19:

    res quaeque suo ritu procedit,

    Lucr. 5, 923:

    novo Sublime moliar atrium,

    Hor. C. 3, 1, 46:

    aleatorio,

    Gell. 18, 13, 6; cf.:

    rancida quo perolent projecta cadavera ritu,

    in the way that, such as, Lucr. 6, 1157.—
    b.
    In other cases (mostly poet. and post-Aug.), habit, custom, usage:

    cognosse Sabinae Gentis ritus,

    Ov. M. 15, 5:

    referre Cyclopum,

    id. ib. 15, 93:

    humanos,

    id. ib. 9, 500:

    in alienos ritus mores legesque verti,

    Liv. 24, 3, 12:

    ritus dissimiles habuere duo examina apium,

    Plin. 11, 10, 10, § 23:

    moresque tractamus innumeros,

    id. 7, 1, 1, § 6:

    externas caerimonias, Aegyptios Judiacosque ritus compescuit,

    Suet. Tib. 36; Sil. 15, 40:

    de ritu nuptiarum,

    Dig. 23, tit. 2. [p. 1597]

    Lewis & Short latin dictionary > ritus

  • 10 rite

    rītĕ, adv. [perh. an old abl. form collat. with ritu, as, on the other hand, diu with die, and noctu with nocte; subst. rite = ritu, is now found only in rite nefasto libatus, Stat. Th. 11, 285].
    1.
    Lit., according to religious ceremonies or observances; and pregn., with due religious observances or rites, according to religious usage:

    nocturna mulierum sacrificia ne sunto praeter olla quae pro populo rite fient,

    Cic. Leg. 2, 9, 21:

    rite veteres, rite etiam vestri coluere divos, id. poët. Div. 1, 13, 21: neque duobus nisi certis deis rite una hostia fieri,

    Liv. 27, 25, 9:

    exsequiis rite solutis,

    Verg. A. 7, 5:

    centum mactabat rite bidentes,

    id. ib. 7, 93:

    deos apprecati,

    Hor. C. 4, 15, 28:

    Latonae puerum canentes,

    id. ib. 4, 6, 37:

    rebus divinis perpetratis,

    Liv. 1, 8:

    pecora sacrificant,

    id. 41, 18:

    votum solvi,

    id. 31, 9:

    templa sacerdotum rite dicata manu,

    Ov. F. 1, 610.—
    2.
    Transf., in gen., in a proper or just manner; fitly, duly, rightly, aright, well:

    quod fit rite id ratum ac rectum est,

    Varr. L. L. 7, § 88 Müll.: rite significat bene ac recte, Paul. ex Fest. p. 272 ib.: idque ut rite intellegas te facere, Afran. ap. Charis. p. 193 P.: hunc deum rite beatum dixerimus, rightly, with justice or reason, Cic. N. D. 1, 20, 52; so,

    habere,

    id. ib. 2, 24, 62:

    appellari,

    id. Fin. 2, 12, 37; Ov. M. 3, 264; 14, 433 al.:

    creatus tribunus,

    Quint. 2, 4, 35:

    rebus paratis,

    Verg. A. 4, 555:

    memor,

    id. ib. 5, 25:

    aperire partus,

    Hor. C. S. 13:

    mens rite Nutrita,

    id. C. 4, 4, 25:

    si maxima Juno Rite vocor,

    Ov. M. 3, 264; id. H. 7, 108:

    QVON RITE RECTE DE FINIBVS CVM VELIENS. ACTVM SIT,

    Inscr. Orell. 137:

    deos veneror, Ut, quod de meā re huc veni, rite venerim,

    at the right time, fortunately, Plaut. Poen. 5, 1, 18; Verg. A. 10, 254:

    Nymphas venerabar, Rite secundarent visus,

    id. ib. 3, 36.—
    b.
    In the usual way, manner, or fashion; according to custom or usage:

    retinentes pocula rite,

    Lucr. 1, 495:

    campestres Scythae, Quorum plaustra vagas rite trahunt domos,

    Hor. C. 3, 24, 10:

    religatos rite videbat Carpere gramen equos,

    Verg. A. 9, 352. —
    c.
    Esp., in the manner or form prescribed by law, legally, formally, solemnly:

    hic enim rite productust patri,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 51:

    rite creatus tribunus,

    Quint. 2, 4, 35:

    matrimonium rite confectum,

    Tert. ad Uxor. 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > rite

  • 11 rītus

        rītus ūs, m    [RA-], a form of religious observance, religious usage, ceremony, rite: sacra diis aliis Albano ritu facit, L.: quo haec privatim et publice modo rituque fiant, discunto: morem ritūsque sacrorum Adiciam, V.: tempestates populi R. ritibus consecratae: magico lustrari ritu, O.— Habit, custom, usage, way, mode, manner: Sabinae Gentis ritūs, O.: in alienos ritūs verti, L.: novo Sublime ritu moliar atrium, in the new style, H.— Abl sing. with gen, after the usage of, in the manner of, in the fashion of, like: pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt: pennae ritu coepere volucrum Cingere latus, O.: Herculis ritu petiisse laurum, H.: ritu quoque cincta Dianae, O.
    * * *
    rite; ceremony

    Latin-English dictionary > rītus

  • 12 sollemne

        sollemne is, n    [sollemnis], a religious rite, ceremony, feast, sacrifice, solemn games, festival, solemnity: publicum, L.: antiquissimum, L.: adlatum ex Arcadiā, festal games, L.: sollemnia eius sacri, L.: tumulo sollemnia mittent, V.— A custom, usage, practice, observance, habit: nostrum illud sollemne servemus, ut, etc.: mos traditus ab antiquis inter cetera sollemnia manet, L.: Insanire putas sollemnia me, i. e. in the common way, H.

    Latin-English dictionary > sollemne

  • 13 adoro

    ăd-ōro, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    In the earliest per., to speak to or accost one, to address; hence, also, to treat of or negotiate a matter with one:

    adorare veteribus est alloqui,

    Serv. ad Verg. A. 10, 677:

    immo cum gemitu populum sic adorat,

    App. Met. 2, p. 127; 3, p. 130: adorare apud antiquos significabat agere: unde et legati oratores dicuntur, quia mandata populi agunt, Paul. ex Fest. p. 19 Müll.; cf. oro and orator.— Hence, also, in judicial lang., to bring an accusation, to accuse; so in the Fragm. of the XII. Tab. lex viii.: SEI (Si) ADORAT FVRTO QVOD NEC MANIFESTVM ERIT, Fest. S. V. NEC, p. 162 Müll.—
    II.
    In the class. per., to speak to one in order to obtain something of him; to ask or entreat one, esp. a deity, to pray earnestly, to beseech, supplicate, implore; constr. with acc., ut, or the simple subj.:

    quos adorent, ad quos precentur et supplicent,

    Liv. 38, 43:

    affaturque deos et sanctum sidus adorat,

    Verg. A. 2, 700:

    in rupes, in saxa (volens vos Turnus adoro) Ferte ratem,

    id. ib. 10, 677:

    Junonis prece numen,

    id. ib. 3, 437:

    prece superos,

    Ov. Tr. 1, 3, 41:

    non te per meritum adoro,

    id. H. 10, 141.—With the thing asked for in the acc. (like rogo, peto, postulo):

    cum hostiā caesā pacem deūm adorāsset,

    Liv. 6, 12 Drak.—With ut:

    adoravi deos, ut, etc.,

    Liv. 7, 40; Juv. 3, 300:

    adorati di, ut bene ac feliciter eveniret,

    Liv. 21, 17:

    Hanc ego, non ut me defendere temptet, adoro,

    Ov. P. 2, 2, 55.—With the subj. without ut, poet.:

    maneat sic semper adoro,

    I pray, Prop. 1, 4, 27.—
    III.
    Hence,
    A.
    Dropping the idea of asking, entreating, to reverence, honor, adore, worship the gods or objects of nature regarded as gods; more emphatic than venerari, and denoting the highest degree of reverence (Gr. proskunein); the habitus adorantium was to put the right hand to the mouth and turn about the entire body to the right (dextratio, q. v.); cf. Plin. 28, 2, 5, § 25; Liv. 5, 21; App. M. 4, 28. —Constr. with acc., dat., with prepp. or absol.
    (α).
    With acc.:

    Auctoremque viae Phoebum taciturnus adorat,

    Ov. M. 3, 18:

    Janus adorandus,

    id. F. 3, 881:

    in delubra non nisi adoraturus intras,

    Plin. Pan. 52:

    large deos adorare,

    Plin. 12, 14, 32, § 62:

    nil praeter nubes et caeli numen adorat,

    Juv. 14, 97:

    adorare crocodilon,

    id. 15, 2.—

    In eccl. Lat. of the worship of the true God: adoravit Israel Deum,

    Vulg. Gen. 47, 31:

    Dominum Deum tuum adorabis,

    ib. Matt. 4, 10:

    Deum adora,

    ib. Apoc. 22, 9;

    so of Christ: videntes eum adoraverunt,

    ib. Matt. 28, 17;

    adorent eum omnes angeli Dei,

    ib. Heb. 1, 6.—
    (β).
    With dat. (eccl.): adorato ( imperat.) Domino Deo tuo, Vulg. Deut. 26, 10:

    nec adorabis deo alieno,

    id. Ital. Ps. 80, 10 Mai (deum alienum, Vulg.):

    qui adorant sculptibus,

    ib. ib. 96, 7 Mai (sculptilia, Vulg.).—
    (γ).
    With prepp. (eccl.):

    si adoraveris coram me,

    Vulg. Luc. 4, 7:

    adorabunt in conspectu tuo,

    ib. Apoc. 15, 4:

    adorent ante pedes tuos,

    ib. ib. 3, 9; 22, 8.—
    (δ).
    Absol. (eccl.):

    Patres nostri in hoc monte adoraverunt,

    Vulg. Joan. 4, 20 bis.; ib. Act. 24, 11.—And,
    B.
    The notion of religious regard being dropped, to reverence, admire, esteem highly:

    adorare priscorum in inveniendo curam,

    Plin. 27, 1, 1, § 1:

    Ennium sicut sacros vetustate lucos adoremus,

    Quint. 10, 1, 88:

    veteris qui tollunt grandia templi pocula adorandae rubiginis,

    Juv. 13, 148:

    nec tu divinam Aeneida tenta, Sed longe sequere et vestigia semper adora,

    Stat. Th. 12, 816.—
    C.
    Under the emperors the Oriental custom being introduced of worshipping the Cæsars with divine ceremony, to worship, to reverence:

    C. Caesarem adorari ut deum constituit, cum reversus ex Syria, non aliter adire ausus esset quam capite velato circumvertensque se, deinde procumbens,

    Suet. Vit. 2; App. M. 4, 28; Min. Fel. 2, 5:

    non salutari, sed adorari se jubet (Alexander),

    Just. 12, 7:

    adorare Caesarum imagines,

    Suet. Calig. 14: coronam a judicibus ad se delatam adoravit, did obeisance before, id. Ner. 12:

    adorare purpuram principis,

    i. e. touched his purple robe and brought it to the mouth in reverence, Amm. 21, 9.—Of adulation to the rabble, to pay court to:

    nec deerat Otho protendens manus, adorare volgum,

    Tac. H. 1, 36.
    This word does not occur in Cic.
    ; for in Arch. 11, 28, where adoravi was given by Mai in Fragm. p. 124, Halm reads adhortatus sum, and B. and K. adornavi.

    Lewis & Short latin dictionary > adoro

  • 14 statio

    stătĭo, ōnis, f. [sto], a standing, a standing still.
    I.
    Lit. (so very rare;

    not in Cic.): navis, quae manet in statione,

    remains standing, stands still, does not move, Lucr. 4, 388; so,

    manere in statione,

    id. 4, 396; 5, 478; 5, 518:

    in statione locata nubila,

    id. 6, 193: varas In statione manus et pugnae membra paravi, in a firm posture (for fighting), Ov. M. 9, 34:

    numquam id (sidus) stationem facere,

    stands still, Plin. 2, 17, 15, § 77:

    stationes matutinas facere,

    id. 2, 15, 12, § 59:

    solus immobilem stationis gradum retinens,

    Val. Max. 3, 2, 23:

    terrae,

    Manil. 2, 70.—
    * B.
    Trop., that which is established by custom or prescription, a transl. of the Gr. thematismos, Vitr. 1, 2, 5.—
    II.
    Transf., in concr., a place where persons or things stay or abide, a station, post, an abode, residence.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    Athenis statio mea nunc placet,

    Cic. Att. 6, 9, 5:

    quā positus fueris in statione, mane,

    Ov. F. 2, 674; cf. id. ib. 5, 719:

    principio sedes apibus statioque petenda,

    Verg. G. 4, 8:

    apricis statio gratissima mergis,

    id. A. 5, 128:

    equorum,

    i. e. a stall, Pall. 1, 21, 2; so,

    jumentorum,

    Dig. 7, 1, 13 fin.:

    plerique in stationibus sedent tempusque audiendis fabulis conterunt,

    in public places, Plin. Ep. 1, 13, 2:

    stationes circumeo,

    id. ib. 2, 9, 5:

    quod tabernas tris de domo suo circa forum civitatibus ad stationem locasset,

    Suet. Ner. 37:

    thermae, stationes, omne theatrum,

    Juv. 11, 4; Gell. 13, 13, 1:

    stationes municipiorum,

    Plin. 16, 44, 86, § 236:

    si ad stationem vel tabernam ventum sit,

    Dig. 47, 10, 15, § 7:

    stationes hibernae,

    winter-quarters, Amm. 14, 1, 1.—
    b.
    Poet., of things, place, position:

    pone recompositas in statione comas,

    in their place, Ov. Am. 1, 7, 68; id. A. A. 3, 434:

    permutata rerum statione, Petr. poët. 120, 99: umoris,

    Pall. 1, 43.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., a post, station (v. custodiae, vigilia):

    cohortes ex statione et praesidio emissae,

    Caes. B. G. 6, 42:

    ii, qui pro portis castrorum in statione erant... Cohortes quae in stationibus erant, etc.,

    id. ib. 4, 32; 5, 15; 6, 37;

    6, 38: in stationem succedere,

    to relieve, id. ib. 4, 32:

    stationem inire,

    Tac. A. 13, 35:

    relinquere,

    Verg. A. 9, 222:

    deserere,

    Suet. Aug. 24:

    habere,

    Liv. 35, 29:

    quique primi transierant, in statione erant, dum traicerent ceteri,

    on guard, Curt. 7, 5, 18.— Transf.: suis vicibus capiebant bina (lumina Argi) quietem;

    Cetera servabant atque in statione manebant,

    kept at their posts, Ov. M. 1, 627; 2, 115.— Trop.:

    de praesidio et statione vitae decedere,

    Cic. Sen. 20, 73:

    functo longissimā statione mortali,

    Vell. 2, 131, 2:

    imperii statione relictā,

    Ov. Tr. 2, 219; Vell. 2, 124, 2; Tac. Or. 17; Suet. Claud. 38.—
    b.
    Transf., like our post, watch, guard, for those who are stationed to watch, who stand guard, sentries, sentinels, outposts, pickets:

    ut stationes dispositas haberent,

    Caes. B. G. 5, 16; 7, 69 fin.:

    ut minus intentae diurnae stationes ac nocturnae vigiliae essent,

    Liv. 9, 24, 5; 25, 38, 16; cf. in sing.:

    ad stationem Romanam in portā segniter agentem vigilias perveniunt,

    id. 10, 32, 7:

    dispositā statione per ripas Tiberis,

    Suet. Tib. 72:

    crebrae,

    Caes. B. C. 1, 73:

    custodiae stationesque equitum,

    id. ib. 1, 59:

    statione militum assumptā,

    i. e. body-guard, lifeguard, Suet. Tib. 24; so,

    militum,

    id. Ner. 21; 34; 47.—
    2.
    Transf., in gen., a station, office, position, in government, etc. (post-class.):

    in hac statione, i. e. the imperial office,

    Spart. Ael. Verr. 4:

    statio imperatoria,

    Lampr. Comm. 1:

    Augusta,

    Capitol. Clod. Alb. 2: regia, Vulc. 7; Capitol. Verr. 8.—
    3.
    Naut. t. t., an anchorage, roadstead, road, bay, inlet (syn. portus), Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 2:

    quietam nactus stationem,

    Caes. B. C. 3, 6; 3, 8; 1, 56 fin.; Liv. 10, 2, 6; 28, 6, 9; 31, 33, 3; Verg. G. 4, 421; id. A. 2, 23 al.—
    4.
    A place of residence, a post, station of the fiscal officers of a province; also, for the officers themselves, Cod. Th. 12, 6, 19; Cod. Just. 4, 31, 1; 10, 5, 1; Inscr. Orell. 3207; 4107.—
    5.
    A post-station, post-house, Inscr. Murat. 1015; Morcell. Stil. Inscr. Lat. 1, p. 421.—
    6.
    A religious meeting, assembly of the Christians:

    die stationis, nocte vigiliae meminerimus,

    Tert. Or. 29:

    stationes in vesperam producere,

    id. adv. Psych. 1; so id. ib. 10; id. ad Ux. 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > statio

См. также в других словарях:

  • Religious Song —     Religious Song     † Catholic Encyclopedia ► Religious Song     (Sacred Song)     Religious song is the general designation given to the numerous poetical and musical creations which have come into existence in the course of time and are used …   Catholic encyclopedia

  • Religious prostitution — Religious prostitution, sacred prostitution or temple prostitution is the practice of having sexual intercourse (with a person other than one s spouse) for a religious or sacred purpose. A woman engaged in such practices is sometimes called a… …   Wikipedia

  • Religious Discussions —     Religious Discussions     † Catholic Encyclopedia ► Religious Discussions     (CONFERENCES, DISPUTATIONS, DEBATES)     Religious discussions, as contradistinguished from polemical writings, designate oral dialectical duels, more or less… …   Catholic encyclopedia

  • Religious Life — • Overview and evangelical ideas on what makes up religious life Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Religious Life     Religious Life      …   Catholic encyclopedia

  • Religious Toleration —     Religious Toleration     † Catholic Encyclopedia ► Religious Toleration     Toleration in general signifies patient forbearance in the presence of an evil which one is unable or unwilling to prevent. By religious toleration is understood the… …   Catholic encyclopedia

  • Religious stratification — is the division of a society into hierarchical layers on the premise of religious beliefs, affiliation, or faith practices. According to Kingsley Davis and Wilbert E. Moore in their article Some Principles of Stratification , “The reason why… …   Wikipedia

  • Religious terrorism — is terrorism by those whose motivations and aims have a predominant religious character or influence.According to Mark Juergensmeyer, religious terrorism consists of acts that terrify, the definition of which is provided by the witnesses the ones …   Wikipedia

  • Religious segregation — is the separation of people according to their religion. The term has been applied to cases of religious based segregation occurring as a social phenomenon [cite web|url=http://www.jstor.org/pss/3120328|title=Religious Segregation in the Schools… …   Wikipedia

  • Religious Dower —     Religious Dower     † Catholic Encyclopedia ► Religious Dower     (Lat. dos religiosa).     Because of its analogy with the dower that a woman brings to her husband when she marries, the name religious dower has been given to the sum of money …   Catholic encyclopedia

  • Religious indoctrination — refers to customary rites of passage for the indoctrination of persons into a particular religion and its extended community.Terms generally vary by culture, custom, and language, though some terms, like baptism, are pluralist and applicable… …   Wikipedia

  • Religious clothing — is dress which has a special significance to a faith group.ChristianityVestments are liturgical garments and articles associated primarily with the Christian religions, especially the Latin Rite and other Roman Catholics, Eastern Orthodox,… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»